
Πάρνωνας
Χώρα
Ελλάδα
Υψόμετρο
1.934μ
Πληροφορίες
Ο Πάρνωνας (ή Μαλεβός, ή Κρόνιον κατά την αρχαιότητα) είναι βουνό ύψους 1.934 μέτρων, που χωρίζει την Αρκαδία από τη Λακωνία, καταλήγοντας στη δεύτερη, με απόληξή του το ακρωτήριο Μαλέας (Κάβο Μαλιάς). Ο Πάρνωνας θεωρείται οροσειρά, αφού το μήκος του ξεπερνά τα 100 χλμ. Η οροσειρά αρχίζει από το οροπέδιο της Τεγέας, βόρεια, και φτάνει έως τον Κάβο Μαλιά. Ανατολικά οι απολήξεις του φτάνουν ως τον Αργολικό κόλπο και το Μυρτώο Πέλαγος και στα δυτικά ως την κοιλάδα του Ευρώτα. Ο ορεινός του όγκος καταλαμβάνει έκταση 2 εκατομμυρίων στρεμμάτων. Το 85% της συνολικής του έκτασης είναι δάση και βοσκοτόπια και το 15% γεωργική γη. Το κυρίως βουνό εκτείνεται σε μια πολύ μακριά ράχη, μήκους 45 χλμ. περίπου, από τα χωριά Άνω Δολιανά και Άγιος Πέτρος στα βόρεια, έως την περιοχή των χωριών Καρίτσα και Μαρί νότια.
Ψηλότερη κορυφή του βουνού είναι η Μεγάλη Τούρλα ή Κρόνιο, στα 1.934 μ.[6] Υπάρχουν ακόμη δέκα κορυφές με ύψος άνω των 1.500 μ. Από αυτές οι σημαντικότερες είναι η Μικρή Τούρλα (1.800 μ.), η Γαϊτανόραχη (1.801 μ.), ο Προφήτης Ηλίας (1.788 μ.) και η Πρεζέση (1.701 μ.). Το διάσελο βόρεια από το χωριό Μαρί, σε υψόμετρο 950 μ., χωρίζει το κύριο βουνό από τις νότιες βουνοκορφές Μαδάρα (1.326 μ.), Χιονοβούνι (1.296 μ.) και Γαϊδουροβούνι (1.095 μ.), οι οποίες γεωγραφικά θεωρούνται οι νότιες απολήξεις του Πάρνωνα.
Πολλές πηγές με νερά σχηματίζουν ποτάμια. Ανατολικά ρέουν ο Βρασιάτης και ο Τάνος, οι οποίοι καταλήγουν στον Αργολικό κόλπο. Νότια, ο Δάφνωνας, με το εντυπωσιακό φαράγγι, εκβάλλει στο Μυρτώο πέλαγος κοντά στο Λεωνίδιο Αρκαδίας και ο Οινούντας ή Κελεφίνα, στις δυτικές πλαγιές, καταλήγει στον Ευρώτα κοντά στη Σπάρτη. Από τα πιο εντυπωσιακά φαράγγια του Πάρνωνα είναι η Λεπίδα, που έχει γαλάζια λίμνη με καταρράκτες από τον Δεκέμβρη μέχρι τον Απρίλη και βρίσκεται στο δρόμο ανάμεσα στα χωριά Πλάτανο και Άγιο Ιωάννη, το φαράγγι του Λούλουγκα, που σχηματίζει καταρράκτες και βρίσκεται στη Σίταινα, της Μαζιάς που βρίσκεται ενδιάμεσα από Καστάνιτσα και Πραστό, των Σπηλακίων και της Ζαρμπάνιτσας.
Ετυμολογία
Η λέξη Πάρνων προέρχεται πιθανώς από τη ρίζα parna-, η οποία έδωσε και το τοπωνύμιο Παρνασσός.
Η προέλευση της ονομασίας Μαλεβός κατά άλλους θεωρείται ελληνική και κατά άλλους σλαβική ή αλβανική. O M. Δέφνερ, στο Λεξικόν της τσακωνικής διαλέκτου (1923), υποστήριξε πως η λέξη Μαλεβός προέρχεται από το αρχαιοελληνικό Μαλεός, το οποίο με τη σειρά του (όπως και τα Μαλέας, Μαλιείς, Μαλιακός, μαλεύω κ.α.) προέρχεται από τη ρίζα μαλ- (βουνό) ενώ ο Δ. Γεωργάκας (1938), αν και προκρίνει κι αυτός την ελληνική προέλευση, τη στηρίζει στη μετοχή του υποθετικού ρήματος ομαλεύω, το οποίο θα προήλθε από το ομαλός.
Χλωρίδα
Τα δάση του Πάρνωνα σχηματίζονται από τρία είδη κωνοφόρων: την κεφαλληνιακή ελάτη (Abies cephalonica), τη μαύρη πεύκη (Pinus nigra) και το σπάνιο δενδρόκεδρο (Juniperus drupacea, «άρκευθος η δρυπώδης»), καθώς και από βελανιδιές, πλατάνια και χαρουπιές.[10]
Ένα προϊόν που βρίσκεται σε μεγάλη αφθονία στο βουνό είναι το τσάι και τα μαρτίνια (μανιτάρια). Επίσης υπάρχουν πολλές κερασιές, καρυδιές, συκιές και αμπελώνες. Αξιομνημόνευτα λόγω της φυσικής ομορφιάς τους είναι το δάσος από δενδρόκεδρα στη μονή Μαλεβής, το οποίο έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο μνημείο της φύσης και έχει ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000, το καστανόδασος της Καστάνιτσας και το δρυόδασος Σέλας που βρίσκεται στην Παναγιά Σέλα στον Πλάτανο τα οποία, μαζί με τον υγρότοπο Μουστού, τον Ωρίοντα και την κοιλάδα του Δάφνωνα, έχουν ενταχθεί στο ίδιο δίκτυο.
Πανίδα
Η πανίδα της περιοχής περιλαμβάνει πολλά είδη πουλιών, θηλαστικών, αμφίβιων και ερπετών.
Στον Πάρνωνα υπάρχουν επίσης πολλά είδη εντόμων, που όμως δεν έχουν μελετηθεί αρκετά, καθώς και αρκετά είδη αμφίβιων και ερπετών (σπιτόφιδο, ασυνόφιδο κ.ά.). Το μεγαλύτερο θηλαστικό είναι το τσακάλι (Canis aureus), που τείνει να εκλείψει, και ακολουθούν η αλεπού, ο ασβός, το κουνάβι, η νυφίτσα, ο σκαντζόχοιρος και πολλά είδη τρωκτικών, εντομοφάγων και χειρόπτερων (νυχτερίδες)