Ελλάδα

Τα Μετέωρα είναι ένα σύμπλεγμα από σκοτεινόχρωμους βράχους από ψαμμίτη οι οποίοι υψώνονται έξω από την Καλαμπάκα, στον νομό Τρικάλων στη Θεσσαλία, κοντά στα πρώτα υψώματα της Πίνδου και των Χασίων. Τα μοναστήρια των Μετεώρων, που είναι χτισμένα στις κορυφές κάποιων από τους βράχους, είναι σήμερα το δεύτερο σημαντικότερο μοναστικό συγκρότημα στην Ελλάδα, ύστερα από το Άγιο Όρος. Από τα τριάντα που υπήρξαν ιστορικά, σήμερα λειτουργούν μόνον έξι, τα οποία, από το 1988 περιλαμβάνονται στον κατάλογο μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO. Τα Μετέωρα βρίσκονται στο βορειοδυτικό όριο της Θεσσαλικής πεδιάδας και κοντά στο νότιο άκρο της Μεσοελληνικής Λεκάνης, ενός τεκτονικού βυθίσματος το οποίο εκτείνεται από την Αλβανία μέχρι τη Θεσσαλία. Η μεσοελληνική λεκάνη συνορεύει στα δυτικά με την Πίνδο και στα ανατολικά οριοθετείται από την πελαγόνια ζώνη των Ελληνίδων. Η λεκάνη είναι γεμάτη με ιζήματα που μετέφεραν ποταμοί ή θαλάσσια ιζήματα. Στο νότιο τμήμα της λεκάνης, όπου βρίσκονται τα Μετέωρα, τα ιζήματα αυτά χρονολογούνται από το Ολιγόκαινο και το Μειόκαινο. Πάνω τους βρίσκονται τα μεταγενέστερα ιζήματα της θεσσαλικής πεδιάδας, τα οποία καλύπτουν το νότιο τμήμα του συμπλέγματος των Μετεώρων. Σύμφωνα με την θεωρία του Γερμανού γεωλόγου Φίλιπσον, ένας μεγάλος ποταμός είχε τις εκβολές του στην περιοχή αυτή, που για εκατομμύρια χρόνια καλυπτόταν από ένα στενό και βαθύ θαλάσσιο τμήμα. Τα νερά του ποταμού εναποθέτουν στις εκβολές φερτές ύλες και πέτρες και γενικότερα διάφορα υλικά που μεταφέρονταν με τα νερά του από βορειότερα τμήματα της αρχέγονης κεντρικής Ευρώπης. Από τη συσσώρευση των υλικών αυτών σχηματίστηκαν δελτογεννείς κώνοι. Πριν από 25-30 εκατομμύρια χρόνια μετά από γεωλογικές μεταβολές που συνέβησαν κατά τη διάρκεια των αιώνων, ανυψώθηκε το κεντρικό τμήμα της σημερινής Ελλάδος και βυθίστηκε η περιοχή της Θεσσαλίας, η οποία αποτέλεσε μία λίμνη. Αργότερα δημιουργήθηκε το άνοιγμα των Τεμπών, με αποτέλεσμα τα νερά να χυθούν στο σημερινό Αιγαίο και να αποκαλυφθεί η θεσσαλική πεδιάδα. Κατά την τριτογενή περίοδο στη διάρκεια των αλπικών πτυχώσεων, αποκόπηκαν οι συμπαγείς όγκοι των “βράχων” από την οροσειρά της Πίνδου που δημιουργήθηκε και με την πάροδο των αιώνων σχηματίσθηκε ανάμεσά τους η κοιλάδα του Πηνειού ποταμού. Με τη συνεχή διάβρωση από τους ανέμους και τις βροχές, καθώς και από άλλες γεωλογικές μεταβολές, οι βράχοι αυτοί στο πέρασμα εκατομμυρίων ετών πήραν την σημερινή τους μορφή. Το άγριο και απροσπέλαστο τοπίο αποτέλεσε πρόσφορο χώρο για τους χριστιανούς ασκητές που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή σε χρονολογία που δεν είναι ακριβώς γνωστή. Σύμφωνα με διάφορες γνώμες βυζαντινολόγων υποστηρίζεται ότι ξεκίνησε πριν από τον 11ο αιώνα. Άλλες ιστορικές όμως πληροφορίες αναφέρουν ως πρώτο ασκητή οικιστή κάποιον Βαρνάβα που το 950-970 ίδρυσε την πολύ παλιά Σκήτη του Αγίου Πνεύματος. Ακολούθησαν η ίδρυση της Μεταμόρφωσης (1020) από κάποιον Κρητικό μοναχό Ανδρόνικο και το 1160 ιδρύεται η Σκήτη Σταγών ή Δούπιανη. Μετά από 200 χρόνια ο ασκητής Βαρλαάμ ιδρύει το Μοναστήρι των Τριών Ιεραρχών και των Αγίων Πάντων και αργότερα άγνωστοι ιερωμένοι δημιούργησαν τα υπόλοιπα Μοναστήρια.

Η ετυμολογική ιστορία της λέξης μας παραπέμπει στο αρχαίο ρήμα αίρω (και ποιητικά αείρω) που σημαίνει «υψώνω, σηκώνω ψηλά» και στο επίθετο μετέωρος (μετά + αείρω) = ο εναέριος, αυτός που βρίσκεται στον αέρα. Η πλήρης μορφή της λέξης λοιπόν θα ήταν «μετέωρα μοναστήρια» τα υπερυψωμένα μοναστήρια, τα μοναστήρια που μοιάζουν να αγγίζουν τον ουρανό.

Στην περιοχή απαντώνται τρία ενδημικά είδη λουλουδιών η Centaurea chrysocephala ή Centaurea kalabakensis και η Centaurea lactifolia. Αυτά τα λουλούδια με τα μικροσκοπικά άνθη που ο περισσότερες κόσμος θα προσπεράσει χωρίς να τα προσέξει έχουν κάτι το μοναδικό, βρίσκονται μόνο στην εν λόγω περιοχή και πουθενά αλλού στον κόσμο! Οι πληθυσμοί τους είναι μικροί και περιορισμένοι σε συγκεκριμένες περιοχές οπότε η επιβίωση τους είναι μια εύθραυστη υπόθεση. Τα βράχια περικυκλώνονται δάση βελανιδιάς και πουρναριού ενώ σε διάφορα σημεία υπάρχουν διάσπαρτες γέρικες αμυγδαλιές και ροδιές κατάλοιπα των οπωρώνων του παρελθόντος. Εκατέρωθεν του Πηνειού που διασχίζει τον Θεσσαλικό κάμπο ακριβώς κάτω από τα Μετέωρα υπάρχει ένα εκτενές δάσος Πλατάνου από τα μεγαλύτερα της χώρας. Πιο ψηλά στα Αντιχάσια εκτείνονται μεγάλα δάση οξιάς.

Τα κάθετα βράχια που ορθώνονται από τον κάμπο της Θεσσαλίας δημιουργούν έναν μοναδικό τρισδιάστατο κόσμο που λίγοι οργανισμοί μπορούν να εκμεταλλευτούν. Εδώ και χιλιάδες χρόνια οι κυρίαρχοι των Μετεωρίτικων βράχων είναι τα πουλιά. Οι αναρίθμητες τρύπες και φυσικές κοιλότητες αποτελούν το σπίτι για πολλά διαφορετικά είδη που επιλέγουν να κάνουν εκεί τις φωλιές τους. τις καιρικές συνθήκες αλλά και τον άνθρωπο. Εκεί λοιπόν θα συναντήσετε μεγαλοπρεπείς Μαυροπελαργούς, τα σμήνη με Βουνοσταχτάρες, τον Βραχοτσοπανάκο, τον μοναχικό Γαλαζοκότσιφα, τον μοναδικό Πετρίτη και το Χρυσογέρακο. Υπάρχουν επίσης και Κραυγαετοί, Φιδαετοί, Γερακαετοί, Τσίφτηδες, Κλειδωνάδες, Σιρλοτσίχλονα, Παρδαλοκεφαλάδες, Δρυομυγοχάφτες. Αναμφίβολά όμως το πουλί σύμβολο της περιοχής είναι ο Ασπροπάρης, το πιο σπάνιο πλέον πουλί της Ελλάδας!