Δυτικής Μακεδονίας

Η λίμνη Γκιστόβα είναι αλπική λίμνη στην βορειοδυτική Ελλάδα. Βρίσκεται σε υψόμετρο 2.353 μέτρων, ακριβώς δίπλα στη μεθοριακή γραμμή των Ελληνοαλβανικών συνόρων. Είναι μια από τις τρείς μεγαλύτερες αλπικές λίμνες της Ελλάδας. Τα πλησιέστερα χωριά είναι ο Γράμμος στην Ελλάδα και το Στάρια στην Αλβανία. Βρίσκεται στην βορειοδυτική Ελλάδα, στο σημείο που η Μακεδονία συναντάει την Ήπειρο, στην νοτιοδυτική άκρη της Π.Ε. Καστοριάς, και πιο συγκεκριμένα στη Δημοτική Ενότητα Γράμμου του Δήμου Νεστορίου, στα βόρεια του Δήμου Κόνιτσας της Π.Ε. Ιωαννίνων. Το καλοκαίρι έχει μήκος περίπου 150 μέτρα, πλάτος 50 μέτρα ενώ όσον αφορά το βάθος οι απόψεις διίστανται (επικρατέστερη άποψη είναι ότι το βάθος είναι 10 μέτρα). Χαρακτηριστικό της είναι ότι κρατάει το νερό της καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Τους χειμερινούς μήνες είναι παγωμένη και μονίμως καλυμμένη με χιόνια. Στα νερά της ζουν αλπικοί τρίτωνες, όπως και στις άλλες αλπικές λίμνες των ελληνικών βουνών.

Η ονομασία της λίμνης (Γκιζντόβας) προέρχεται από μια βρύση που βρίσκεται μέσα στο Αλβανικό έδαφος. Εκεί λένε πως κάποιος ληστής συνέλαβε καμία δεκαριά γυναίκες και τις ανάγκασε να χορέψουν γυμνές μπροστά του. Από αυτό το χορό πήρε το όνομα της η βρύση αλλά και η λίμνη.

Το μεγαλύτερο μέρος του Γράμμου καλύπτεται από πυκνά δάση. Το τοπίο συμπληρώνεται από λιβάδια, αραιά δάση και μικρές καλλιεργημένες εκτάσεις. Πολύτιμοι θερινοί βοσκότοποι εδώ και αιώνες, αυτά τα αλπικά λιβάδια φιλοξενούν ταυ­τόχρονα μια σπάνια, για τα ελληνικά δεδομένα, χλωρίδα από μικρά φυτά και αγριολούλουδα. Σε όλες αυτές τις ζώνες, συναντάμε συνολικά πάνω από 487 είδη φυ­τών, αριθμός εξαιρετικά μεγάλος για ένα μόνο βουνό και μάλιστα 21 από αυτά είναι ενδημικά, δηλαδή υπάρχουν μόνο στον Γράμμο ή στη γύρω περιοχή.

Στον Γράμμο έχουν καταγραφεί πάνω από 35 είδη θηλαστικών. Τα μεγαλύτερα από αυτά τα θηλαστικά, είναι ο λύκος και η αρκούδα. Ένας μικρός πληθυσμός αγριόγιδων (Rυρicapra rupicapra) διασώζεται στις βραχώδεις κορυφές. Στα δάση ζουν ζαρκάδια και αγριογούρουνα, ενώ η ευρύτερη περιοχή φιλοξενεί όλα τα μεσαία και μικρά θηλαστικά της βιογεωγραφικής ζώνης και ιδιαίτερα πολλά είδη νυχτερίδων, ανάμεσα στα οποία και είδη με καθαρά κεντρο-βαλκανική εξάπλωση. Στην περιοχή Γράμμου και Δυτικού Βοΐου έχουν καταγραφεί συνολικά 150 είδη πουλιών, από τα οποία φωλιάζουν τα 118. Τα πιο ενδιαφέροντα είδη της περιοχής είναι ο Χρυσαετός (Aquila chrysaetos), ο Μπούφος (Bubo bubo), η Μαυροτσικλητάρα (Dryocopus martius) – σε συνδυασμό με ακόμα 8 είδη δρυοκολαπτών – και η Κοκκινοκαλιακούδα (Pyrrhocorax pyrrhocorax). Επίσης έχουν καταγραφεί 11 είδη αμφιβίων και 18 είδη ερπετών. Όπως είναι αναμενόμενο, η ποικιλότητα των ερπετών είναι μεγαλύτερη στα χαμηλά και μεσαία υψόμετρα, όπου θα συναντήσουμε τα περισσότερα αμφίβια, σχεδόν όλα τα φίδια (μαζί με τον Στεφανοφόρο, που ωστόσο “ανεβαίνει” μέχρι την αλπική ζώνη) και τις περισσότερες σαύρες, άποδες και τετράποδες.