Ελλάδα

Τα Άγραφα απλώνονται στα σύνορα των νομών Καρδίτσας και Ευρυτανίας στα κεντρικά της Πίνδου και χωρίζονται κατά κάποιο τρόπο σε Θεσσαλικά και Ευρυτανικά Άγραφα. Επίσης χωρίζονται γεωγραφικά από τον μεγάλο ποταμό Αγραφιώτη σε Ανατολικά και Δυτικά Άγραφα. Βόρεια των Αγράφων υψώνονται ο Κόζιακας, το Αυγό και η Νεράιδα και νότια η οροσειρά καταλήγει στη Χελιδόνα, τον Τυμφρηστό και την τεχνητή λίμνη Κρεμαστών. Στα δυτικά ο Αχελώος ποταμός χωρίζει τα Άγραφα από τα Όρη του Βάλτου και στα ανατολικά η τεχνητή λίμνη Πλαστήρα αποτελεί το σύνορο τους με τους καρδιτσιώτικους κάμπους. Τα Άγραφα δεν είναι ένα ξεκάθαρο βουνό που πρωταγωνιστεί στο τοπίο αλλά δεκάδες βουνά που χωρίζονται από αυχένες και χαράδρες με ποταμούς. Η κατεύθυνση του ορεινού συγκροτήματος είναι από τα βόρεια προς τα νότια, το μήκος του φτάνει τα 50 χλμ. και το πλάτος του τα 30 χλμ. Η ψηλότερη κορυφή των Αγράφων είναι η Καραβά με υψόμετρο 2.184 μέτρα και ακολουθούν το Ντεληδήμι (2.163 μ.), το Βουτσικάκι (2.154 μ.), η Γκαβέλ (2.133 μ.), η Σαλαγιάννη (2.130 μ.), η Φτέρη (2.126 μ.), η Λιάκουρα (2.040 μ.), το Σβόνι (2.039 μ.), το Μπαλτενήσι (2.020 μ.), το Μπορλέρο (2.017 μ.), το Φλυτζάνι (2.017 μ.), το Κουλκουτσάρι (2.016 μ.), οι Πέντε Πύργοι (2.004 μ.), ο Καταραχιάς (2.003 μ.), η Καζάρμα (1.977 μ.), οι Κοκκινόλακκες (1.911 μ.) η Τσουρνάτα (1.881 μ.) και η Καραβούλα (1.862 μ.). Από τα Άγραφα πηγάζουν οι ποταμοί Ταυρωπός και Αγραφιώτης.

Κατά την αρχαιότητα η περιοχή ονομαζόταν Δολοπία από τους Δόλοπες, ένα προελληνικό λαό που ζούσε στα μέρη. Πιθανότερη εκδοχή είναι το όνομα της περιοχής να προέρχεται από το αρχαίο Ελληνικό φύλο των Αγραίων, που κατοικούσε κυρίως μεταξύ των ποταμών Αχελώος και Αγραφιώτης. Το όνομα των Αγραίων ετυμολογείται δια της λέξεως “ἄγρα”, που σημαίνει “κυνήγι”. Δεν είναι τυχαίο ότι προστάτιδα Θεά των Αγραίων ήταν η Αγραία Άρτεμις (η οποία αποτελεί και έμβλημα του Δήμου Αγράφων), που ως γνωστόν ήταν και Θεά του κυνηγιού.

Η βλάστηση των Αγράφων αποτελείται κυρίως από πυκνά δάση μακεδονικής ελάτης (Abies borisii-regis) και κεφαληνιακής ελάτης (Abies cephalonica). Δασικές εκτάσεις σχηματίζονται και από μαυρόπευκα, οξιές, καστανιές και πολλά είδη βελανιδιάς. Άλλα κοινά δέντρα του βουνού είναι τα σφενδάμια, οι σορβιές, τα βουνοκυπάρισσα, τα σκλήθρα, τα πλατάνια, οι φτελιές, οι οστρυές, οι γαύροι, οι ιτιές και οι κουμαριές. Στα υποαλπικά και στα αλπικά επικρατούν μεγάλες χορτολιβαδικές εκτάσεις με δεκάδες σπάνια είδη. Η περιοχή δεν έχει μελετηθεί αρκετά αλλά υπολογίζεται ότι εδώ φυτρώνουν πάνω από 1.300 είδη φυτών.

Η πανίδα των αμφιβίων αποτελείται από σαλαμάνδρες, κοινούς τρίτωνες, αλπικούς τρίτωνες, φρύνους, πρασινόφρυνους, κιτρινομπομπίνες, δεντροβάτραχους, γραικοβάτραχους, σβελτοβάτραχους και βαλκανοβάτραχους. Στα Άγραφα συναντώνται οι περιοχές κατανομής και των τριών χερσαίων χελωνών που ζουν στη χώρα μας: της μεσογειακής χελώνας, της γραικοχελώνας και της κρασπεδωτής χελώνας. Η ερπετοπανίδα είναι πολύ πλούσια και περιλαμβάνει είδη, όπως το κονάκι, ο τυφλίτης, το σαμιαμίδι, η σαύρα της Ρούμελης κ.α λόγω της μεγάλης τους έκτασης φιλοξενούν ακόμα πολλά σπάνια είδη της ορνιθοπανίδας. Στην περιοχή ζουν λίγες ομάδες από όρνια, ενώ περιστασιακή είναι η παρουσία του ασπροπάρη. Η πετροπέρδικες είναι κοινές στις περισσότερες βουνοπλαγιές, ενώ στις χαράδρες ζουν οι μπούφοι. Από τα αρπακτικά πουλιά στο βουνό πετούν χρυσαετοί, φιδαετοί, γερακαετοί, σφηκιάρηδες, γερακίνες, ξεφτέρια, σαΐνια, διπλοσάινα, πετρίτες, βραχοκιρκίνεζα, δεντρογέρακα και σπάνια χρυσογέρακα κ.α